10 najstarszych języków, którymi wciąż mówi się na świecie

Ewolucja języków jest podobna do ewolucji biologicznej. Zachodzi powoli, z pokolenia na pokolenie. Nie ma jednego punktu, w którym jeden język wymiera, a rodzi się inny. Nie da się określić, czy dany język jest starszy od innego. Język, jako narzędzie komunikacji, jest tak stary, jak sama ludzkość. Poniżej przedstawiamy najstarsze języki świata.

Hebrajski

Hebrajski jest ciekawym przypadkiem. Właściwie przestał być używany około roku 400 n.e., ale został zachowany jako język liturgiczny w diasporze żydowskiej. Hebrajski zyskał status języka urzędowego państwa po powstaniu syjonizmu w XIX i XX wieku. Współczesny hebrajski nie jest tożsamy z hebrajskim biblijnym, ale jego rodzimi użytkownicy mogą czytać Stary Testament i inne pokrewne teksty. Współczesny hebrajski ma wiele wpływów jidysz. Wynika to z faktu, że był to język używany przez Żydów aszkenazyjskich. Wywodzi się on z dialektu średnio-wysoko-niemieckiego (Mittelhochdeutsch), który został wzbogacony o elementy hebrajskie, słowiańskie i romańskie. Był to również pierwszy język, którym posługiwali się najwcześniejsi użytkownicy współczesnego języka hebrajskiego.

Tamil

Język ten należy do południowej rodziny języków drawidyjskich. Posługuje się nim około 75 milionów ludzi na Sri Lance i w Singapurze, a także w indyjskim stanie Tamilnadu. Jest to jedyny język klasyczny, który przetrwał do dziś. Najstarsze znane inskrypcje w języku tamilskim pochodzą z III w. p.n.e. W mowie pozostał on od tego czasu żywy, w przeciwieństwie do sanskrytu, klasycznego języka z indoeuropejskiej rodziny językowej, który został utracony w powszechnym użyciu około 600 roku i stał się językiem hinduistycznych ceremonii religijnych. Dwudziestym najczęściej używanym językiem na świecie jest tamilski. Warto odnieść się do jednego z najczęściej powtarzanych faktów: Kurdowie nie są największym narodem bez własnego państwa. Tamilowie są liczniejsi – 75 milionów, z czego ponad 60 milionów w Indiach, a ponad 3 000 000 na Sri Lance. Walczyli oni o niepodległość północnego Cejlonu od panowania syngaleskiego na południu. Są też Indo-Aryjczycy Sindhis, których jest 40 milionów, z czego prawie 36 milionów w Pakistanie i prawie 4 miliony w Indiach. Na trzecim miejscu w tej klasyfikacji znajduje się naród kurdyjski z 32 milionami ludzi.

Litewski

Rodzina indoeuropejska jest domem dla zdecydowanej większości języków używanych w Europie. Uważa się, że jej zróżnicowanie na różne grupy i języki rozpoczęło się około 3500 r. p.n.e. Wiele języków utraciło cechy języka protoindoeuropejskiego, PIE. Zaskakująco dużo z zrekonstruowanego języka pierwotnego zachowało się, a przynajmniej tak się uważa, w języku litewskim z grupy języków bałtyckich. Niektórzy językoznawcy łączą go z grupą słowiańską w tzw. rodzinę bałto-słowiańską, ze względu na podobieństwa w gramatyce. Litewski jest uważany za najstarszy język świata, ponieważ zachował więcej gramatyki i fonetyki związanej z PIE niż jakikolwiek inny język.

Farsi

Farsi to inna nazwa języka perskiego, którym mówi się dziś w Iranie, Afganistanie, Tadżykistanie i innych częściach świata. Współczesny perski i farsi są synonimami: Farsi jest bezpośrednim potomkiem staroperskiego, oficjalnego języka Imperium Perskiego. Współczesny perski powstał około 800 roku n.e. i przeszedł bardzo niewiele modyfikacji. Współcześni Irańczycy mogą czytać teksty napisane w farsi tysiąc lat temu o wiele łatwiej, niż współcześni Anglicy mogą czytać oryginalne dzieła Szekspira.

Islandzki

Islandzki, kolejny język z rodziny indoeuropejskiej, tym razem z północnej części języków germańskich. Wiele języków germańskich uprościło swoje struktury (w angielskim na próżno szukać kategorii przypadku gramatycznego), ale islandzki jest bardzo konserwatywny i zachował wiele niezwykłych elementów swojego systemu językowego. Nie zmieniło tego nawet panowanie duńskie, które trwało niewiele ponad pięć wieków. Współcześni Islandczycy mogą czytać staroislandzkie eposy i sagi, ponieważ język przywieziony przez nordyckich osadników jest prawie niezmieniony.

Macedoński

Słynni bizantyjscy misjonarze Cyryl i Metody w IX wieku skodyfikowali język staro-cerkiewno-słowiański jako język literacki dla Słowian. Dokonali tego na podstawie słowiańskich dialektów z okolic Salonik. Stworzyli też dla niego alfabet – głagolicę. Alfabet ten został później przekształcony w cyrylicę i był używany między innymi do zapisu języków wschodnio- i południowosłowiańskich. SCS jest blisko spokrewniony z językiem macedońskim, który jest językiem urzędowym byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii1, powstałej w 1992 roku po rozpadzie Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. Wiele cech wspólnych macedońskiego i bułgarskiego nie występuje w innych językach słowiańskich. Z tego powodu niektórzy językoznawcy nie uważają go za odrębny język, lecz za dialekt (czyli odmianę) języka bułgarskiego.

Baskijski

Baskijski to język, którym posługują się Baskowie po obu stronach Pirenejów we Francji i Hiszpanii. Pozostaje on jedną z najbardziej fascynujących zagadek lingwistycznych. Jest to język izolowany. Jest to język izolowany i wszystkie wcześniejsze teorie lingwistyczne dotyczące jego związków zostały odrzucone na dziesiątki lat. Pewne jest, że baskijski był używany w dolinach wzdłuż szlaków Pirenejów, zanim dotarły tam oparte na łacinie języki romańskie.

Fiński

Chociaż najwcześniejsze pisemne wzmianki o języku fińskim pochodzą z XVI wieku (choć jego historia językowa sięga dalej), jest on jednym z niewielu języków europejskich, który nie należy do rodziny indoeuropejskiej. Fiński, podobnie jak węgierski czy estoński, należy do grupy ugrofińskiej2, do której należą również języki używane przez Sybiraków, takie jak Mari, Mordwiński i Komi. Jednak język fiński ma wiele zapożyczeń z innych języków. Słowa te są w języku fińskim bardziej prymitywne niż w językach bazowych (np. kuningas, co oznacza „król”, jest starowysokoniemieckim słowem *kuningaz3, które nie funkcjonuje już dzisiaj we współczesnym języku niemieckim. Aiti, które oznacza „matka”, pochodzi z nieistniejącego już języka gockiego.

Gruziński

Cały Kaukaz jest ogromnym źródłem materiału badawczego i informacji dla językoznawców. Trzy główne języki w tym regionie – ormiański, azerski i gruziński – pochodzą z trzech różnych rodzin językowych: indoeuropejskiej (ormiański i armeński stanowią w jej obrębie odrębne grupy), ałtajsko-uralskiej i kartwelskiej. Gruziński jest największym przedstawicielem tej grupy i jedynym językiem kaukaskim, który ma tradycję literacką sięgającą średniowiecza. Alfabet gruziński jest unikalny i zachwycający pod względem graficznym. Uważa się, że został on zaadaptowany z alfabetu aramejskiego w III wieku po Chrystusie. Języki kartwelskie nie istnieją na odizolowanej wyspie, jak Baskowie. Jednak tylko cztery języki, w tym gruziński, należą do tej rodziny, w której mówi zaledwie 5 milionów osób. Nie są one spokrewnione z żadnym innym językiem, w przeciwieństwie do baskijskiego.

Irlandzki

Podczas gdy tylko kilku rodzimych użytkowników języka irlandzkiego jest w stanie posługiwać się nim dzisiaj, język ten ma długą historię. Do indoeuropejskiej grupy celtyckiej i jej wyspiarskiej gałęzi, którą posługiwali się mieszkańcy Wysp Brytyjskich przed przybyciem plemion germańskich, należy język irlandzki. Z irlandzkiego gaelickiego wyrósł szkocki gaelicki (język Man4). Na przełomie starożytności cała Europa Zachodnia mówiła „swoim językiem”, ale literaturę pisała po łacinie. Jednak Irlandczycy również pisali w tym języku.